კონტინენტი, იგივე მატერიკი — ხმელეთის დიდი ერთეული, რომელიც გარშემორტყმულია წყლის დიდი მასივებით (ზღვები, ოკეანეები).
კონტინენტი მომდინარეობს ტერმინისაგან "Terre Continente", რაც „უწყვეტ მიწას“ ნიშნავს, ანუ ეს არის ხმელეთის მასივი, რომლის რომელიმე კუთხეში მისვლა შესაძლებელია ზღვებისა და ოკეანეების გადაულახავად. გარდა ამისა, არ არსებობს ოფიციალური შეთანხმება იმის თაობაზე, თუ რა სიდიდის უნდა იყოს კუნძული, რომ ის განხილულ იქნეს კონტინენტად. საზოგადოდ, გრენლანდია (2.175.600 კმ2) ითვლება ყველაზე დიდ კუნძულად, ხოლო ავსტრალია (7.686.589 კმ2) - ყველაზე მცირე კონტინენტად.
სექციების სია
[დამალვა]მატერიკი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მატერიკი მომდინარეობს რუსული სიტყვისაგან матёрный, რაც ქართულად ითარგმნება როგორც მყარი, მაგარი, დიდი. ქართულ სამეცნიერო და პოპულარულ ლიტერატურაში რუსულიდან შემოსული ეს სიტყვა უწინ კონტინენტის სინონიმად იხმარებოდა .
- მატერიკი (მატერიკისა)გეოგრ. ხმელეთის დიდი ფართობი, გარემოცული ზღვებითა და ოკეანეებით, კონტინენტი. აზიის მატერიკი. (ქეგლი, 5-ე ტომი, გვ. 89)
- Материк ნიადაგი მიწისა, უძრავი, უშლელი. (ნიკო ჩუბინაშვილი: I ტომი, გვ. 513, თბილისი, „საბჭოთა საქართველო“, 1977)
- Материк 1. კონტინენტი. (...) (2. გეოლ. იგივეა რაც подпочва.) (რუსულ-ქართული ლექსიკონი, გვ.304, თბილისი, „საბჭოთა საქართველო“, 1983)
კონტინენტების რიცხვი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სხვადასხვა ქვეყანაში კონტინენტების რიცხვს სხვადასხვაგვარად მიიჩნევენ, ასე მაგალითად:
- 6 ერთეული: ევრაზია, აფრიკა, ჩრდილოეთი ამერიკა, სამხრეთი ამერიკა, ანტარქტიდა, ავსტრალია. ეს მოდელი მიღებულია აშშ-ში, კანადასა და ავსტრალიაში.
- 6 ერთეული: ევროპა, აზია, აფრიკა, ამერიკა, ანტარქტიდა, ავსტრალია. ეს მოდელი პოპულარულია ევროპაში, ლათინურ ამერიკაში, აღმოსავლეთ აზიაში. ამის გამოხატულებაა ოლიმპიური მოძრაობის ემბლემა 5 რგოლის სახით (ბუნებრივია, ანტარქტიდის გამოკლებით).
- 5 ერთეული: ევრაზია, აფრიკა, ამერიკა, ანტარქტიდა, ავსტრალია.
- 4 ერთეული: ევრაფრაზია, ამერიკა, ანტარქტიდა, ავსტრალია. ეს მოდელი ყველაზე მეტად შეესაბამება ტერმინის ”კონტინენტი” განსაზღვრებას, ვინაიდან ევრაზია და აფრიკა ერთმანეთისაგან გამოყოფილია სუეცის არხით, რომელიც ხელოვნურადაა შექმნილი და ამავე დროს არც ზღვას წარმოადგენს და არც ოკეანეს. ანალოგიურად ჩრდილოეთი და სამხრეთი ამერიკა გაყოფილია პანამის არხით.
გეოლოგიური მოდელი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
გეოლოგიურად დედამიწის ზედაპირი რამდენიმე ტექტონიკური პლატფორმისაგან შედგება. თანამედროვე გეოლოგიურ ეპოქაში არსებობს 6 ასეთი კონტინენტური პლატფორმა, რომლებიც გვაძლევს გეოლოგიურად აღიარებულ 6 კონტინენტს, რომელიც არ ემთხვევა ზემოთ განხილულ არც ერთ მოდელს. ეს დაყოფა ასეთია:
